Hướng dẫn sử dụng máy in 3D chi tiết cho người mới bắt đầu

Máy in 3D ngày càng trở nên phổ biến và dễ tiếp cận hơn với người dùng cá nhân cũng như doanh nghiệp. Tuy nhiên, với những người mới bắt đầu, việc làm quen với quy trình vận hành và sử dụng máy in 3D có thể gặp nhiều khó khăn do máy có nhiều tính năng và thao tác phức tạp. Bài viết này 3DMaker sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn sử dụng máy in 3D chi tiết, từ những bước chuẩn bị cơ bản, cách thao tác trên màn hình điều khiển cho đến các lưu ý quan trọng giúp bạn vận hành máy hiệu quả và đạt được sản phẩm in chất lượng cao

1. Cần chuẩn bị gì trước khi sử dụng máy in 3D

Trước khi sử dụng máy in 3D để tiến hành in thì bạn cần phải tiến hành kiểm tra máy in 3D cũng như kiểm tra file thiết kế bạn định dùng để in:

1.1 Kiểm tra máy in 3D

Trước khi bắt đầu in, bạn cần kiểm tra kỹ các yếu tố cơ bản để đảm bảo máy hoạt động ổn định.

• Đường dây điện và ổ cắm: tránh trường hợp bị lỏng hoặc vô tình đụng vào gây mất điện đột ngột trong quá trình in.

• Nếu màn hình máy in hiển thị lỗi, bạn chỉ cần nhấn nút điều khiển để máy tự ổn định lại, không cần phải rút điện rồi cắm lại.

• Đối với những lần in đầu tiên, việc cân chỉnh bàn in có thể mất chút thời gian để đảm bảo bề mặt in phẳng và vật liệu bám tốt. Nếu đã sử dụng máy trước đó, bạn chỉ cần kiểm tra xem bàn in có sạch sẽ, không còn vật liệu dư thừa hay mảnh vụn nào sót lại.

Cân chỉnh bàn in

• Lúc bắt đầu in: kiểm tra xem nhựa có được đùn ra đều không, quạt làm mát có hoạt động không. Quạt rất quan trọng vì nếu không chạy, nhựa có thể bị phồng lên và làm tắc nghẽn đầu phun.

• Khi in các chi tiết lớn: thử di chuyển các trục bằng tay để kiểm tra xem dây cáp có bị vướng hay không, tránh tình trạng dây bị tuột hoặc căng quá mức gây hỏng hóc.

• Nhựa in để lâu ngày có thể bị giòn và dễ đứt, bạn nên thay bằng cuộn nhựa mới thay vì cố tận dụng. Trong trường hợp nhựa bị kẹt trong đầu phun và khó lấy ra, hãy gia nhiệt lại đầu in, sau đó dùng một đoạn dây thép đã nung nóng để đẩy sâu vào bên trong. Khi dây thép nguội đi, nhựa sẽ bám chắc vào và bạn có thể kéo ra dễ dàng mà không làm hỏng máy.

1.2 Kiểm tra file in 3D

File in 3D cần được kiểm tra kỹ trước khi gửi vào máy:

• Tùy chỉnh thiết kế theo loại vật liệu: Mỗi vật liệu in 3D có những yêu cầu riêng về thiết kế, do đó bạn cần tạo profile tương ứng để đảm bảo mô hình in ra đạt chất lượng tốt nhất.

• Kiểm tra độ dày thành và đường kính chi tiết: Mô hình cần có độ dày đủ để giữ được độ bền sau khi in và chịu được các tác động trong quá trình vận chuyển. Bạn có thể sử dụng các công cụ kiểm tra tự động để phát hiện những vùng quá mỏng và điều chỉnh phù hợp.

• Thiết kế các lỗ thoát cho mô hình rỗng: Đối với các vật liệu như bột nylon hay nhựa dẻo, cần tạo các lỗ thoát để vật liệu dư thừa bên trong có thể thoát ra dễ dàng, tránh gây lỗi hoặc làm hỏng sản phẩm. Khi không chắc chắn, nên ưu tiên làm lỗ thoát lớn hơn để đảm bảo an toàn.

Thiết kế các lỗ thoát cho mô hình rỗng

• Đảm bảo mô hình ổn định và cân bằng: Trọng lượng cần được phân bố đều và các bộ phận phải được cố định chắc chắn để tránh bị lệch hoặc dịch chuyển trong quá trình in.

• Bảo vệ các chi tiết dễ vỡ: Những phần mỏng, nhỏ như dây hoặc các chi tiết phủ ngoài có thể dễ bị hư hỏng nếu không được thiết kế chắc chắn, cần tăng cường độ bền cho các khu vực này.

• Kiểm tra kích thước và tỷ lệ: Trước khi in, hãy kiểm tra lại kích thước mô hình trong phần mềm để đảm bảo đúng tỷ lệ và đơn vị đo, tránh sai lệch khi in.

Kiểm tra kích thước và tỷ lệ

• Đảm bảo khoảng cách giữa các bộ phận chuyển động: Các chi tiết có chức năng chuyển động cần có khe hở đủ để tránh bị dính liền khi in, đặc biệt với vật liệu mềm dẻo.

• Đảm bảo chi tiết nổi và chạm khắc đủ lớn: Các chi tiết nhỏ cần đạt kích thước tối thiểu để giữ được độ rõ nét sau khi in, tránh bị mất chi tiết.

Đảm bảo chi tiết nổi và chạm khắc đủ lớn

• Bù trừ cho hiệu ứng làm mịn: Máy in 3D không xử lý trực tiếp các hiệu ứng làm mịn trên phần mềm thiết kế, nên cần chia lưới mô hình hợp lý để đạt hiệu quả mong muốn. Bạn nên thử nghiệm các tùy chọn để cân bằng giữa chất lượng in, khả năng tháo gỡ hỗ trợ và tiết kiệm vật liệu.

2. Hướng dẫn sử dụng máy in 3D chi tiết

Dưới đây lầ hướng dẫn sử dụng máy in chi tiết cho người mới bắt đầu:

2.1 Giao diện màn hình và các thao tác

Màn hình của máy in 3D không chỉ hiển thị các thông tin quan trọng liên quan đến quá trình in mà còn cho phép người dùng thao tác trực tiếp để điều khiển máy. Với những người mới bắt đầu, việc làm quen với giao diện này có thể gây bỡ ngỡ, bởi có rất nhiều chức năng và tùy chọn mà bạn chưa từng sử dụng hoặc chưa khai thác hết.

Hiện nay, các máy in 3D phổ biến thường sử dụng hai kiểu giao diện chính: màn hình dạng dẹt hoặc màn hình vuông có kích thước lớn hơn. Dù kiểu nào thì các thao tác cơ bản cũng tương tự nhau, tuy nhiên màn hình vuông thường hiển thị nhiều thông tin hơn, giúp người dùng dễ dàng theo dõi và điều chỉnh.

Trên màn hình, bạn sẽ thấy một núm xoay hoặc nút bấm, cho phép chọn và xác nhận các lệnh. Thay vì chỉ xoay để di chuyển, bạn còn có thể nhấn nút để chọn các mục trên giao diện.

Hình ảnh hiển thị trên màn hình máy và ý nghĩa các thông số

Hình ảnh hiển thị trên màn hình máy và ý nghĩa các thông số

2.2 Phần prepare

• Disable Steppers: Tắt động cơ stepper, cho phép bạn đẩy các trục máy bằng tay để điều chỉnh vị trí.

• Autohome: Đưa đầu in về vị trí gốc (home), dùng để kiểm tra hoặc đặt máy ở trạng thái chờ, giúp bàn in rộng hơn thuận tiện thao tác.

• Preheat PLA: Gia nhiệt đầu phun lên khoảng 180°C và bàn in lên 60°C, phù hợp với vật liệu PLA.

• Preheat ABS: Gia nhiệt đầu phun lên khoảng 245°C và bàn in lên 90°C, dành cho vật liệu ABS.

• Cooldown: Dừng mọi hoạt động và làm nguội đầu phun cũng như bàn in.

• Move Axis: Cho phép di chuyển các trục X, Y, Z với các mức di chuyển khác nhau (0.1mm, 1mm, 10mm), bao gồm cả việc điều chỉnh đầu đùn nhựa.

Các lựa chọn trên màng hình làm việc

2.3 Phần control

• Temperature > Nozzle: Điều chỉnh nhiệt độ đầu phun thủ công.

• Temperature > Bed: Điều chỉnh nhiệt độ bàn in thủ công.

• Fan: Điều chỉnh tốc độ quạt làm mát.

Ngoài ra, khi máy không nhận thẻ nhớ, màn hình sẽ báo “No Card Insert”. Khi bạn cắm thẻ nhớ, màn hình sẽ hiển thị “Print From SD” để bạn chọn file in. Trong quá trình in, bạn có thể xoay núm chọn để tăng hoặc giảm tốc độ in theo phần trăm, giúp điều chỉnh linh hoạt theo nhu cầu.

3. Xử lý hậu kì sau khi in

3.1 Đối với máy in

Sau khi hoàn thành in, bạn nên làm nguội máy, vệ sinh đầu phun và bàn in để loại bỏ các cặn vật liệu thừa. Kiểm tra các bộ phận cơ khí, dây curoa và động cơ để đảm bảo không bị lỏng hoặc hư hại. Việc bảo trì định kỳ giúp máy vận hành ổn định và kéo dài tuổi thọ.

Xử lý sau hậu kỳ máy in 3d

3.2 Đối với sản phẩm in

Loại bỏ giá đỡ: Sau khi in xong, bước đầu tiên là gỡ bỏ các giá đỡ hỗ trợ. Việc này thường khá dễ dàng, trừ khi giá đỡ nằm ở những vị trí nhỏ, góc hẹp hoặc khó tiếp cận.

Chà nhám bề mặt: Với các sản phẩm in bằng công nghệ FDM, bề mặt thường hơi thô ráp. Bạn nên dùng giấy nhám từ độ mịn thấp đến cao để làm mịn bề mặt, loại bỏ các vết xước hoặc dấu vết còn sót lại sau khi tháo giá đỡ.

Chà nhám bề mặt in 3D

Hàn các chi tiết: Nếu bạn cần tạo một sản phẩm lớn hơn khổ in của máy, có thể in từng phần rồi hàn nối lại. Với nhựa ABS, axeton được sử dụng để làm tan chảy bề mặt các chi tiết và kết nối chúng chắc chắn với nhau.

Dán các bộ phận: Đối với vật liệu khác ngoài ABS, bạn có thể sử dụng keo dán chuyên dụng để ghép các chi tiết lại với nhau một cách bền chắc.

4. Một số vấn đề có thể xảy ra khi sử dụng máy in 3D và cách xử lý

4.1 Warping (Co giãn cong vênh)

Warping xảy ra khi phần vật liệu tiếp xúc với bàn in bị nguội không đều, dẫn đến các lớp dưới co lại và tách khỏi bề mặt in.

In 3D bị cong vênh

Cách khắc phục: Sử dụng bàn in có chức năng gia nhiệt để giữ nhiệt độ ổn định. Bạn cũng có thể dùng keo dán hoặc băng dính chuyên dụng để tăng độ bám dính. Ngoài ra, việc in trong hộp kín có sưởi nóng cũng giúp hạn chế hiện tượng này.

4.2 Stringing (Dây nhựa thừa)

Khi đầu phun di chuyển qua các vùng không in, nhựa bị chảy ra tạo thành các sợi mảnh trên sản phẩm.

In 3D bị dây nhựa thừa

Cách khắc phục: Điều chỉnh các thông số rút nhựa (retraction) trong phần mềm cắt lớp, bao gồm khoảng cách và tốc độ rút nhựa. Đồng thời, đảm bảo nhiệt độ đầu phun phù hợp với loại vật liệu bạn đang dùng.

4.3 Tắc nghẽn đầu phun (Nozzle jams)

Đầu phun bị tắc do nhựa cũ bị cháy hoặc vật liệu kém chất lượng, khiến nhựa không thể chảy ra đều.

Đầu phun bị tắc nghẽn

Cách khắc phục: Kiểm tra chất lượng sợi nhựa, vệ sinh đầu phun thường xuyên và điều chỉnh nhiệt độ in phù hợp với loại vật liệu để tránh tắc nghẽn.

4.4 Lệch lớp in (Layer shifting)

Lỗi lệch lớp thường do trục máy bị rung hoặc lỏng, hoặc tốc độ in quá nhanh khiến máy không kịp phản hồi.

in 3d bị lệch lớp in

Cách khắc phục: Kiểm tra và siết chặt các trục, đảm bảo máy được đặt trên bề mặt ổn định. Nếu cần, giảm tốc độ in để tăng độ chính xác.

Kết luận

Bài viết trên đây đã tổng hợp đầy đủ các bước chuẩn bị, hướng dẫn sử dụng và xử lý các vấn đề thường gặp khi in 3D dành cho người mới bắt đầu. Hy vọng bạn sẽ nhanh chóng làm quen và thành thạo công nghệ in 3D để tạo ra những sản phẩm sáng tạo và chất lượng.