Các định dạng file 3D phổ biến cho người dùng trong in 3D

Việc chọn sai trong các định dạng file 3D có thể khiến sản phẩm in ra bị lỗi bề mặt, mất dữ liệu màu sắc hoặc sai lệch chi tiết. Đây không phải là những file ảnh thông thường, mà là các bản vẽ kỹ thuật số chứa toàn bộ thông tin hình học của vật thể. Trong bài viết này, cùng 3DMaker tìm hiểu rõ ưu, nhược điểm của từng định dạng để bạn luôn có lựa chọn chính xác cho dự án của mình.

Tại sao định dạng file 3D quan trọng trong in 3D?

Định dạng file 3D chính là ngôn ngữ giao tiếp giữa phần mềm thiết kế và máy in. Nó chứa toàn bộ dữ liệu hình học, cấu trúc bề mặt và đôi khi cả màu sắc của vật thể. Nó quyết định cách máy in sẽ hiểu và tái tạo lại mô hình của bạn trong thực tế.

Việc chọn đúng định dạng sẽ đảm bảo mọi chi tiết thiết kế được bảo toàn một cách chính xác. Ngược lại, một lựa chọn sai có thể khiến sản phẩm in ra bị mất dữ liệu màu sắc, lỗi bề mặt hoặc sai lệch kích thước. Trong trường hợp tệ nhất, file có thể không tương thích và không thể tiến hành in được.

Tại sao định dạng file 3D quan trọng trong in 3D?

Các định dạng file 3D phổ biến & thông tin kỹ thuật

Dưới đây là thông tin chi tiết về các định dạng file 3D thông dụng nhất hiện nay, giúp bạn hiểu rõ ưu và nhược điểm của từng loại.

STL

STL (Stereolithography) là định dạng lâu đời và phổ biến nhất trong ngành in 3D. Nó mô tả hình học bề mặt của mô hình bằng cách sử dụng một mạng lưới các mặt tam giác nhỏ.

Ưu điểm của STL là tính tương thích cao với hầu hết các phần mềm và máy in. Tuy nhiên, nhược điểm lớn là nó không lưu trữ thông tin về màu sắc, vật liệu hay kết cấu.

STL

OBJ (.obj + .mtl)

Định dạng OBJ là một bước tiến so với STL vì nó có khả năng lưu trữ thông tin về màu sắc và kết cấu bề mặt. Thông tin này thường được chứa trong một file đi kèm có đuôi .mtl (Material Template Library).

Điều này làm cho OBJ trở thành lựa chọn tốt cho các mô hình cần hiển thị đa dạng về mặt hình ảnh, chẳng hạn như mô hình nhân vật hoặc sản phẩm có nhiều họa tiết.

3MF

3MF (3D Manufacturing Format) là một định dạng hiện đại, được phát triển để khắc phục những hạn chế của STL. Nó gói gọn tất cả dữ liệu—từ hình học, màu sắc, vật liệu đến các thiết lập in—vào trong một file duy nhất.

Định dạng này giúp quy trình làm việc trở nên đơn giản, giảm nguy cơ lỗi file và được xem là tương lai của ngành in 3D.

3MF

AMF

AMF (Additive Manufacturing File Format) cũng là một định dạng mới với mục tiêu cải tiến STL. Nó hỗ trợ các tính năng phức tạp như vật liệu có độ dốc (graded materials) và cấu trúc cong.

Mặc dù có nhiều tính năng mạnh mẽ, AMF lại không phổ biến bằng 3MF trong cộng đồng người dùng hiện nay.

PLY

Định dạng PLY (Polygon File Format) thường được tạo ra từ các máy quét 3D. Nó lưu trữ dữ liệu dưới dạng một tập hợp các điểm, đỉnh và mặt đa giác, có thể kèm theo thông tin màu sắc. File PLY rất hữu ích để lưu trữ dữ liệu quét trước khi chuyển đổi sang các định dạng khác.

PLY

G-code

G-code không phải là một file mô hình 3D, mà là file chứa các lệnh điều khiển trực tiếp cho máy in. Nó bao gồm các chỉ dẫn chi tiết về tọa độ di chuyển của đầu in, nhiệt độ, tốc độ và lượng nhựa đùn ra. Đây là bước cuối cùng trong quá trình chuẩn bị file, được tạo ra bởi phần mềm cắt lớp (slicer) từ các định dạng file 3D ban đầu.

G-code

Các định dạng khác (STEP, FBX, VRML...)

Ngoài ra, còn có các định dạng như STEP, thường dùng trong thiết kế cơ khí và kỹ thuật vì độ chính xác cao. FBX phổ biến trong lĩnh vực hoạt hình và game, trong khi VRML được dùng cho các mô hình 3D trên web. Những định dạng này thường cần được chuyển đổi sang STL hoặc 3MF trước khi in.

Khi nào dùng định dạng nào? Tình huống thực tế giải đáp

Việc chọn đúng định dạng file là một trong những quyết định đầu tiên và quan trọng nhất để đảm bảo chất lượng bản in. Bảng so sánh dưới đây sẽ giúp bạn nhanh chóng xác định được đâu là lựa chọn phù hợp nhất cho từng dự án cụ thể.

Khi nào dùng định dạng nào? Tình huống thực tế giải đáp

FAQ

STL có hỗ trợ màu không? 

Không, file STL tiêu chuẩn chỉ chứa thông tin về hình học bề mặt và không lưu trữ dữ liệu màu sắc.

Làm sao chuyển OBJ sang STL mà không mất data? 

Khi chuyển từ OBJ sang STL, bạn sẽ mất toàn bộ dữ liệu về màu sắc và kết cấu vì STL không hỗ trợ chúng. Bạn chỉ giữ lại được phần hình khối của mô hình.

G-code có thể chuyển về mô hình 3D không? 

Về lý thuyết là có thể nhưng rất khó và không hiệu quả. G-code là tập hợp lệnh di chuyển, việc tái tạo lại mô hình 3D từ nó sẽ không chính xác bằng file gốc.

Có định dạng nào tốt cho in đa vật liệu? 

Có, 3MF và AMF là hai định dạng được thiết kế để hỗ trợ in đa vật liệu và đa màu sắc một cách hiệu quả ngay trong một file duy nhất.

Việc hiểu rõ về các định dạng file 3D là bước cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng để đảm bảo chất lượng cho sản phẩm in của bạn. Mỗi định dạng đều có ưu điểm riêng, phù hợp với từng mục đích cụ thể từ in mô hình đơn giản đến các chi tiết kỹ thuật phức tạp. Lựa chọn đúng sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh được những lỗi không đáng có. Để được tư vấn kỹ hơn về việc chọn và xử lý file cho dự án của mình, hãy liên hệ với 3DMaker ngay hôm nay qua thông tin bên dưới.

Khách hàng có thể dễ dàng đặt dịch vụ in 3D theo yêu cầu qua thông tin dưới đây:

• Website: 3dmaker.vn

• Hotline: 0283 726 1671

• Địa chỉ: 77A-77B Hiệp Bình, Phường Hiệp Bình Phước, Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh